عيد قُربان (به عربي: عيد الأضحي)

عيد قُربان (به عربي: عيد الأضحي) روز دهم ماه قمري ذي الحجه، مصادف با عيد قربان از گراميترين عيدهاي مسلمانان است كه به ياد ابراهيم و فرزندش اسماعيل، توسط بسياري از مسلمانان جشن گرفته مي‌شود.

تصويري از لحظهٔ نزول فرشته بر ابراهيم و آوردن قوچي براي قرباني آن به جاي فرزند خود بر ديوار كليساي
St. Matthew's German Evangelical Lutheran

جشن

عيد قربان كه از جمله تعطيلات رسمي مسلمانان است، از يك تا چهار روز جشن گرفته مي‌شود و در طي آن مردم با پوشيدن بهترين پوشاك خود، پس از انجام عبادات، به ديد و بازديد و جشن و سرور مي‌پردازند.

مراسم عيد

برگزار كردن مراسم قرباني در اين عيد بر همه افرادي كه براساس فقه اسلامي قرباني نمودن واجب و الزامي است و مسلمانان در سراسر جهان در اين روز، گوسفند، گاو يا شتري را قرباني كرده و گوشت آنرا بين همسايگان و مستمندان تقسيم مي‌كنند.

حاجيان در اين روز پس از به پايان رساندن مناسك حج، حيواني را ذبح مي‌كنند و پس از قرباني آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود - مانند نگاه كردن در آينه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو -، حلال مي‌گردد و با توجه به اينكه حج، يكي از عبادتهاي بسيار مهم در اسلام است، توانايي به انجام رساندن آن نيز براي هر مسلماني بسيار شادي آور است، در نتيجه، روزي كه پس از انجام وظايف سنگين حج، به عنوان جايزه الهي و اتمام احرام پيش مي‌آيد را عيد مي‌دانند.

همچنين در روايت‌هاي مكرري نقل شده كه در روز عيد قربان، قرباني كنيد تا گرسنگان و بيچارگان نيز به خوراك برسند.

ريشه عيد قربان

عيد قربان ريشه در دوران قبل از تاريخ بشر دارد. انسان‌هاي اوليه براي به دست آوردن ترحم خدايان دست به قرباني كردن حيوانات و انسان‌ها مي‌زدند.

اسلام

در روايات مختلف دين اسلام آمده‌است كه ابراهيم پيامبر در سن بالا داراي فرزندي شد كه او را اسماعيل نام نهاد و برايش بسيار عزيز و گرامي بود. اما مدتها بعد، هنگامي كه اسماعيل به سنين نوجواني رسيده بود، فرمان الهي چندين بار در خواب به ابراهيم نارزل شد و بدون ذكر هيچ دليلي به او دستور داده شد تا اسماعيل را قرباني كند.

او پس از كشمكشهاي فراوان دروني، در نهايت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر مي‌روند و ابراهيم آماده سر بريدن فرزند محبوب خود مي‌شود. اما به هنگام انجام قرباني اسماعيل خداوند كه او را سربلند در امتحان مي‌يابد، گوسفندي را براي انجام ذبح به نزد ابراهيم مي‌فرستد.

اين ايثار و عشق پيامبر به انجام فرمان خدا، فريضه‌اي براي حجاج مي‌گردد تا در اين روز قرباني كنند و از اين طريق براي يتيمان و تهيدستان خوراكي فراهم سازند. دراين روز همچنين مستحب است كه نماز عيد قربان برپا گردد. نماز عيد قربان بايد در فاصله زماني طلوع آفتاب روز عيد تا ظهر خوانده شود و شامل دو ركعت است.

كرپن‌ها، همان روحانيان دين «مهر» بوده‌اند و به دليل قرباني كردن «گاو» از سوي ايشان، واژهٔ «قرباني» نيز از همينان برگرفته شده البته برخي معتقدند بدليل اينكه اين عمل براي رضاي الله و نزديكي به الله "قربتا الي الله" انجام مي‌شود اين عيد را عيد قربان مي‌نامند.

در ايران

در ايران مردم گوسفند خريده و به مناسبت اين عيد مقدس قرباني مي كنند و به مردم و نياز مندان ميدهند.

در هند

جشنواره‌هاي مختلف در تقويم اسلام وجود دارد. (بكري عيد) يا عيدالضحي يكي از عيدهاي مشهور در ميان مسلمانان سراسر جهان است.

اينروز، روز قرباني، براي مسلمانان است. مسلمانان در هند معمولاً بز را قرباني مي‌كنند، به همين دليل است كه در اردو (زبان مسلمانان هند و پاكستان) به عنوان بخر Bakhr يا بكري bakri عيد شناخته مي‌شود. اين عيد در اسلام براي جشن گرفتن ايمان محكم براي جانسپاري است.

اين عيد همزمان با انجام مناسك حج در مكه هستند و مردم ديگر در مساجد نماز مي‌خوانند. گوشت قرباني پس از مراسم در ميان دوستان و اعضاي خانواده توزيع مي‌گردد. خوراك‌هاي مخصوص و شيريني به مناسبت عيد آماده مي‌شود. اين مراسم از عيد قربان شروع مي‌شود، از دهم تا روز دوازدهم ماه ذي‌الحجه. مردم در روز عيد لباس‌هاي جديد مي‌پوشند، نماز مي‌خوانند، و به ديدار يكديگر براي تبادل سلام و تبريك مي‌روند. دعاهاي ويژه‌اي براي اين سه روز وجود دارد كه نماز عيد بخشي از اين مراسم هست.

بر اساس باورهاي ديني، مبادله و توزيع گوشت حيوانات قرباني شده به عنوان بركت در نظر گرفته شده‌است. و بنابراين مردم بعد از نماز، به دوستان، همسايگان، بستگان و افراد فقير گوشت قرباني مي‌دهند. با اين حال، خانواده بخش كوچكي از گوشت را براي خود به عنوان تبرك نگه مي‌دارد.

تبريك به يك ديگر با گرمترين آرزوها و آماده كردن غذاهاي ويژه سنتي به عنوان بخشي از اين جشن بزرگ در نظر گرفته شده‌است. با اين حال، در زمان معاصر، روند ارسال اس ام اس يا پيام بكريد به خاطر خصوصات جذابش و سرعتي كه دارد، موفق عمل كرده. جدا از گفتن بكريد مبارك، همچنين مي‌توان اهميت عيد را با اس ام اس‌هاي دوست داشتني اعلام كرد.

ادارات دولتي ملي، ايالتي و محلي، ادارات پست و بانك‌ها در عيد قربان بسته هستند. فروشگاه‌هاي اسلامي، كسب و كار و ديگر سازمان‌ها ممكن است بسته بوده و يا ساعات كاهش يابد. كساني كه مايل به استفاده از حمل و نقل عمومي در اين روز هستند، ممكن است براي اطلاع از جدول زماني، نياز به تماس با مقامات حمل و نقل محلي داشته باشند.^[۲]

عيد قُربان (به عربي: عيد الأضحي) روز دهم ماه قمري ذي الحجه، مصادف با عيد قربان از گراميترين عيدهاي مسلمانان است كه به ياد ابراهيم و فرزندش اسماعيل، توسط بسياري از مسلمانان جشن گرفته مي‌شود.

تصويري از لحظهٔ نزول فرشته بر ابراهيم و آوردن قوچي براي قرباني آن به جاي فرزند خود بر ديوار كليساي
St. Matthew's German Evangelical Lutheran

جشن

عيد قربان كه از جمله تعطيلات رسمي مسلمانان است، از يك تا چهار روز جشن گرفته مي‌شود و در طي آن مردم با پوشيدن بهترين پوشاك خود، پس از انجام عبادات، به ديد و بازديد و جشن و سرور مي‌پردازند.

مراسم عيد

برگزار كردن مراسم قرباني در اين عيد بر همه افرادي كه براساس فقه اسلامي قرباني نمودن واجب و الزامي است و مسلمانان در سراسر جهان در اين روز، گوسفند، گاو يا شتري را قرباني كرده و گوشت آنرا بين همسايگان و مستمندان تقسيم مي‌كنند.

حاجيان در اين روز پس از به پايان رساندن مناسك حج، حيواني را ذبح مي‌كنند و پس از قرباني آنچه بر آنان در حال احرام، حرام شده بود - مانند نگاه كردن در آينه، گرفتن ناخن و شانه زدن مو -، حلال مي‌گردد و با توجه به اينكه حج، يكي از عبادتهاي بسيار مهم در اسلام است، توانايي به انجام رساندن آن نيز براي هر مسلماني بسيار شادي آور است، در نتيجه، روزي كه پس از انجام وظايف سنگين حج، به عنوان جايزه الهي و اتمام احرام پيش مي‌آيد را عيد مي‌دانند.

همچنين در روايت‌هاي مكرري نقل شده كه در روز عيد قربان، قرباني كنيد تا گرسنگان و بيچارگان نيز به خوراك برسند.

ريشه عيد قربان

عيد قربان ريشه در دوران قبل از تاريخ بشر دارد. انسان‌هاي اوليه براي به دست آوردن ترحم خدايان دست به قرباني كردن حيوانات و انسان‌ها مي‌زدند.

اسلام

در روايات مختلف دين اسلام آمده‌است كه ابراهيم پيامبر در سن بالا داراي فرزندي شد كه او را اسماعيل نام نهاد و برايش بسيار عزيز و گرامي بود. اما مدتها بعد، هنگامي كه اسماعيل به سنين نوجواني رسيده بود، فرمان الهي چندين بار در خواب به ابراهيم نارزل شد و بدون ذكر هيچ دليلي به او دستور داده شد تا اسماعيل را قرباني كند.

او پس از كشمكشهاي فراوان دروني، در نهايت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر مي‌روند و ابراهيم آماده سر بريدن فرزند محبوب خود مي‌شود. اما به هنگام انجام قرباني اسماعيل خداوند كه او را سربلند در امتحان مي‌يابد، گوسفندي را براي انجام ذبح به نزد ابراهيم مي‌فرستد.

اين ايثار و عشق پيامبر به انجام فرمان خدا، فريضه‌اي براي حجاج مي‌گردد تا در اين روز قرباني كنند و از اين طريق براي يتيمان و تهيدستان خوراكي فراهم سازند. دراين روز همچنين مستحب است كه نماز عيد قربان برپا گردد. نماز عيد قربان بايد در فاصله زماني طلوع آفتاب روز عيد تا ظهر خوانده شود و شامل دو ركعت است.

كرپن‌ها، همان روحانيان دين «مهر» بوده‌اند و به دليل قرباني كردن «گاو» از سوي ايشان، واژهٔ «قرباني» نيز از همينان برگرفته شده البته برخي معتقدند بدليل اينكه اين عمل براي رضاي الله و نزديكي به الله "قربتا الي الله" انجام مي‌شود اين عيد را عيد قربان مي‌نامند.

در ايران

در ايران مردم گوسفند خريده و به مناسبت اين عيد مقدس قرباني مي كنند و به مردم و نياز مندان ميدهند.

در هند

جشنواره‌هاي مختلف در تقويم اسلام وجود دارد. (بكري عيد) يا عيدالضحي يكي از عيدهاي مشهور در ميان مسلمانان سراسر جهان است.

اينروز، روز قرباني، براي مسلمانان است. مسلمانان در هند معمولاً بز را قرباني مي‌كنند، به همين دليل است كه در اردو (زبان مسلمانان هند و پاكستان) به عنوان بخر Bakhr يا بكري bakri عيد شناخته مي‌شود. اين عيد در اسلام براي جشن گرفتن ايمان محكم براي جانسپاري است.

اين عيد همزمان با انجام مناسك حج در مكه هستند و مردم ديگر در مساجد نماز مي‌خوانند. گوشت قرباني پس از مراسم در ميان دوستان و اعضاي خانواده توزيع مي‌گردد. خوراك‌هاي مخصوص و شيريني به مناسبت عيد آماده مي‌شود. اين مراسم از عيد قربان شروع مي‌شود، از دهم تا روز دوازدهم ماه ذي‌الحجه. مردم در روز عيد لباس‌هاي جديد مي‌پوشند، نماز مي‌خوانند، و به ديدار يكديگر براي تبادل سلام و تبريك مي‌روند. دعاهاي ويژه‌اي براي اين سه روز وجود دارد كه نماز عيد بخشي از اين مراسم هست.

بر اساس باورهاي ديني، مبادله و توزيع گوشت حيوانات قرباني شده به عنوان بركت در نظر گرفته شده‌است. و بنابراين مردم بعد از نماز، به دوستان، همسايگان، بستگان و افراد فقير گوشت قرباني مي‌دهند. با اين حال، خانواده بخش كوچكي از گوشت را براي خود به عنوان تبرك نگه مي‌دارد.

تبريك به يك ديگر با گرمترين آرزوها و آماده كردن غذاهاي ويژه سنتي به عنوان بخشي از اين جشن بزرگ در نظر گرفته شده‌است. با اين حال، در زمان معاصر، روند ارسال اس ام اس يا پيام بكريد به خاطر خصوصات جذابش و سرعتي كه دارد، موفق عمل كرده. جدا از گفتن بكريد مبارك، همچنين مي‌توان اهميت عيد را با اس ام اس‌هاي دوست داشتني اعلام كرد.

ادارات دولتي ملي، ايالتي و محلي، ادارات پست و بانك‌ها در عيد قربان بسته هستند. فروشگاه‌هاي اسلامي، كسب و كار و ديگر سازمان‌ها ممكن است بسته بوده و يا ساعات كاهش يابد. كساني كه مايل به استفاده از حمل و نقل عمومي در اين روز هستند، ممكن است براي اطلاع از جدول زماني، نياز به تماس با مقامات حمل و نقل محلي داشته باشند.^[۲]

پانويس